خلاصه
پشتیبانی از نوآوری و تحقیق و توسعه (R&D) در میان استارتآپهای نوظهور ایرانی در صنایع معاف از تحریم در آلمان، بازتابی از تعامل پیچیده پویاییهای ژئوپلیتیکی، فرصتهای اقتصادی و چارچوبهای مقرراتی است. در میان یکی از سختگیرانهترین رژیمهای تحریمی در سطح جهان، که عمدتاً توسط ایالات متحده رهبری میشود، فضای کارآفرینی ایران با پرورش یک اکوسیستم استارتآپی در حال رشد، خود را تطبیق داده است که به طور فزایندهای به دنبال همکاری با بازارهای بینالمللی، به ویژه در آلمان است که به دلیل مکانیزمهای پشتیبانی قدرتمندش برای نوآوری شناخته شده است. [1]
آلمان برنامههای مختلف کمک مالی، فرصتهای مربیگری و همکاری بینالمللی استراتژیک را ارائه میدهد که هدف آن تقویت نوآوری است و آن را به مقصدی جذاب برای استارتآپهای ایرانی تبدیل کرده که به دنبال توسعه و گسترش عملیات خود هستند. [4]
ابتکاراتی مانند «INVEST – کمک بلاعوض برای سرمایهگذاری خطرپذیر»، «صندوق بنیانگذاران فناوریهای پیشرفته (High-Tech Gründerfonds)» و «برنامه اگزیست (EXIST)» نشاندهنده تعهد آلمان به حمایت از ventures مبتنی بر فناوری هستند که بودجه و منابع ضروری را فراهم میکنند و استارتآپها را قادر میسازند تا با وجود چالشهای اقتصادی موجود، رشد کنند. [7]
با این حال، استارتآپهای ایرانی با موانع قابل توجهی مواجه میشوند، از جمله حرکت در پیچیدگیهای تحریمهای بینالمللی، تأمین منابع لازم و ایجاد اعتبار در بازار در یک فضای رقابتی. این چالشها نیاز حیاتی به سیستمهای پشتیبانی هدفمند را برجسته میکنند که بتوانند به طور مؤثر بر رعایت مقررات رسیدگی کرده و دسترسی به بودجه، مربیگری و شبکههای همکاری را تسهیل کنند. [9]
علاوه بر این، تعامل عوامل socio-economic و سطوح مختلف پشتیبانی نهادی در مناطق مختلف، سفر کارآفرینانه این استارتآپها را پیچیدهتر میکند.
علیرغم این موانع، انعطافپذیری و سازگاری استارتآپهای ایرانی منجر به رشد قابل توجه در بخشهایی مانند فینتک و فناوری محیطزیست شده است، با افزایش قابل توجه در تعداد استارتآپهایی که در سالهای اخیر ظهور کردهاند. همانطور که آلمان از طریق ابتکارات دولتی و مشارکتهای public-private به تقویت فضای نوآوری خود ادامه میدهد، چشمانداز برای استارتآپهای ایرانی که در صنایع معاف از تحریم فعالیت میکنند امیدوارکننده به نظر میرسد و راه را برای همکاری و توسعه اقتصادی آینده هموار میکند. [14]
زمینه تاریخی
سیاست تجاری و تحریمها
سیاستهای تجاری ایران به لحاظ تاریخی تحت فشارهای خارجی شکل گرفته است، به ویژه از طریق اعمال تحریمها. در دهه 1980، تحریمها تهران را وادار به تجدید نظر در شرکای تجاری خود کرد و از تامینکنندگان سنتی مانند آلمان، فرانسه و بریتانیا فاصله گرفت تا با کشورهای کوچکتر اروپایی، کشورهای اروپای شرقی و دولتهای غیرمتعهد رابطه برقرار کند. [1]
قانون اساسی ایران پس از انقلاب، کنترل بر تجارت را با الزام به این که واردکنندگان خصوصی مجوز قبلی برای فعالیتهای خود دریافت کنند، بیشتر تقویت کرد که منجر به توافقهای دوجانبه انتخابی شد و واردات کالاهای اساسی را به تامینکنندگان جایگزینی مانند استرالیا و سوئد تغییر داد. این تغییر استراتژیک وابستگی ایران به اقتصادهای غربی را کاهش داد و در نهایت به توقف واردات از آمریکا تا سال 1996 منجر شد. [1]
از زمان انقلاب ایران در سال 1979، ایران با یکی از سختگیرانهترین رژیمهای تحریمی در جهان مواجه بوده است که عمدتاً توسط ایالات متحده رهبری میشود. تحریمهای اولیه پس از تسخیر سفارت آمریکا در تهران وضع شد و هدف آن تأثیرگذاری بر سیاستهای ایران، به ویژه برنامه هستهای آن بود که کشورهای غربی مشکوک هستند با هدف توسعه سلاحهای هستهای است. [2]
تحریمها در طول سالها گسترش یافته است، به ویژه پس از خودداری ایران از رعایت خواستههای سازمان ملل متحد در مورد فعالیتهای غنیسازی اورانیومش، که منجر به محدودیتهای مالی بیشتر و محدودیتهای تجاری جامع شد. [2]
تأثیر تحریمها بر روابط اقتصادی
تحریمهای اعمال شده بر ایران اثرات عمیقی بر اقتصاد و روابط بینالملل آن داشته است. در حالی که منجر به مشکلات اقتصادی قابل توجهی شدهاند، اما همچنین رشد بخش تولید داخلی ایران، به ویژه در صنایع دفاعی و نظامی را تحریک کردهاند. [1]
تکیه تاریخی به تحریمها، ایران را مجبور به توسعه قابلیتهای خود در بخشهای مختلف کرده است و محیطی را ایجاد کرده که برای نوآوری در محدودیتهای محدودیتهای بینالمللی آماده است. در سالهای اخیر، برنامههایی مانند «افقهای ایران: فرصتهایی برای آینده» ظهور کردهاند که هدف آن ترویج تبادل بینفرهنگی و روابط اقتصادی علیرغم تحریمهای موجود است. این ابتکارات به دنبال به چالش کشیدن کلیشههای فرهنگی و ترویج همکاری اقتصادی بین ایران و آلمان هستند و پتانسیل سود متقابل را برجسته میکنند. [4]
این برنامه بر تغییر به سوی بازسازی روابط تأکید دارد، به ویژه از طریق کارآموزی و تبادلات که مشارکت مستقیم را بدون تحریف روایتهای رسانهای ممکن میسازد و درک ظریفتری بین دو ملت ایجاد میکند. [4]
تکامل تحریمها
ماهیت و گستردگی تحریمها علیه ایران از زمان آغاز به کار آن به طور قابل توجهی تکامل یافته است. در ابتدا که بخشهای مالی و انرژی را هدف قرار میدادند، تحریمها بعداً گسترش یافتند تا طیف وسیعتری از فعالیتهای اقتصادی، از جمله بخشهای بانکی، کشتیرانی و فناوری را در بر گیرند. [2]
تغییرات اخیر در مقررات تحریم همچنین بیشتر بر صنایع خاص متمرکز شده است که necessitates بازبینی فرآیندهای due diligence برای شرکتهایی که در تجارت بینالمللی با ایران مشارکت دارند. [3]
ماهیت جامع این تحریمها، ایران را به عنوان یکی از تحریمشدهترین کشورهای جهان قرار داده است، با implications که به تأثیرگذاری بر چشمانداز نوآوری و قابلیتهای تحقیق و توسعه آن ادامه میدهند. [2]
مکانیسمهای پشتیبانی در آلمان
آلمان یک چارچوب جامع برای پشتیبانی از نوآوری و تحقیق و توسعه (R&D) برای استارتآپها ایجاد کرده است، به ویژه در بخشهایی که حساس یا از نظر استراتژیک مهم تلقی میشوند. این پشتیبانی برای پرورش یک اکوسیستم کارآفرینی پویا و اطمینان از این که شرکتهای نوآور میتوانند علیرغم چالشهای خارجی رشد کنند، حیاتی است.
رژیم کنترل سرمایهگذاری
رژیم کنترل سرمایهگذاری در آلمان توسط قانون تجارت و پرداختهای خارجی (AWG) و آییننامه تجارت و پرداختهای خارجی (AWV) حکمرانی میشود. این قوانین سرمایهگذاریهای خارجی، به ویژه از سوی سرمایهگذاران غیرآلمانی یا غیر EFTA، در بخشهای حساس مانند فناوری دفاعی را غربالگری میکنند. برای مثال، استارتآپهای دفاعی باید به الزامات اعلام اجباری تحت بخش 60 AWV پایبند باشند، جایی که هر سرمایهگذار غیرآلمانی که 10٪ یا بیشتر از حقوق رای در یک شرکت مرتبط با دفاع را به دست آورد، باید به مقامات اطلاع دهد. این الزام به ویژه برای شرکتهایی اعمال میشود که در تولید کالاهای فهرست شده در فهرست کنترل صادرات یا تولید محصولات امنیت IT برای material طبقهبندیشده دولت involved هستند. [7]
برنامههای پشتیبانی مالی
INVEST – کمک بلاعوض برای سرمایهگذاری خطرپذیر
دولت آلمان برنامه «INVEST – کمک بلاعوض برای سرمایهگذاری خطرپذیر» را معرفی کرده است که به شرکتهای جوان و نوآور در تأمین سرمایه از سرمایهگذاران خصوصی کمک میکند. Business angels میتوانند 20٪ بازپرداخت معاف از مالیات روی سرمایهگذاریهای حداقل 10,000 یورویی در استارتآپها دریافت کنند، که risk را برای سرمایهگذاران خصوصی کاهش میدهد و شانس استارتآپها برای یافتن بودجه لازم را بهبود میبخشد. [5]
صندوق بنیانگذاران فناوریهای پیشرفته (High-Tech Gründerfonds)
صندوق High-Tech Gründerfonds آلمان به عنوان یک صندوق سرمایهگذاری خطرپذیر عمل میکند که به استارتآپهای مبتنی بر فناوری اختصاص دارد. این صندوق بودجه اولیه با شرایط favorable فراهم میکند و به استارتآپها اجازه میدهد تا بر توسعه فناوریهای پیشرفته بدون بار ریسکهای مالی بالا تمرکز کنند. این برنامه نه تنها کمک مالی ارائه میدهد، بلکه دسترسی به مربیگری و مشارکتهای استراتژیک را نیز تسهیل میکند و محیطی مساعد برای نوآوری ایجاد میکند. [6]
برنامه اگزیست (EXIST)
از سال 1998، برنامه اگزیست با هدف ترویج فرهنگ کارآفرینی و خوداشتغالی درون موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی فعالیت کرده است. این برنامه آگاهی را افزایش داده و دانشجویان و فارغالتحصیلان را به تأسیس شرکتهای خود ترغیب میکند و بودجه اولیه در طول فازهای seed یا startup ارائه میدهد. اگزیست شامل چندین ستون است، از جمله «فرهنگ راهاندازی اگزیست»، «انتقال تحقیقات اگزیست» و «کمک بلاعوض راهاندازی اگزیست»، که در کنار هم از جنبههای diverse توسعه استارتآپ پشتیبانی میکنند. [5]
مشارکتهای public-private
مشارکتهای public-private نقش significant در متنوع کردن گزینههای تأمین مالی برای استارتآپها در آلمان ایفا میکنند. با کاهش ریسک برای سرمایهگذاران خصوصی، این مشارکتها به استارتآپها اجازه میدهند تا autonomy خود را حفظ کنند در حالی که سرمایه لازم برای رشد را تأمین میکنند. چنین collaboration ای برای پرورش نوآوری و رسیدگی به چالشهای پیچیده societal از طریق راهحلهای کارآفرینانه ضروری است. [9]
همکاری بینالمللی استراتژیک
همکاری بینالمللی، به ویژه درون اروپا، برای حفظ رقابتپذیری آلمان در بازار جهانی حیاتی است. ابتکاراتی مانند شورای نوآوری اروپا (EIC) و دیگر مشارکتهای بینالمللی، چشمانداز نوآوری آلمان را افزایش میدهند و به استارتآپها اجازه میدهند تا از منابع و دانش shared استفاده کنند. [14]
نوآوری و تحقیق و توسعه
چشمانداز نوآوری و تحقیق و توسعه (R&D) برای استارتآپهای نوظهور ایرانی، به ویژه در صنایع معاف از تحریم در آلمان، در سالهای اخیر به طور قابل توجهی تکامل یافته است. این استارتآپها از انواع مکانیسمهای پشتیبانی طراحی شده برای پرورش خلاقیت و پیشرفت تکنولوژیک بهره میبرند.
چالشها و فرصتها
یکی از چالشهای اولیه برای استارتآپهای ایرانی، حرکت در پیچیدگیهای تحریمهای بینالمللی است که توانایی آنها برای همکاری با شرکای خارجی و دسترسی به بازارهای جهانی را محدود میکند. با وجود این موانع، اکوسیستم استارتآپی در ایران انعطافپذیری و سازگاری نشان داده است، با تعداد فزایندهای از کسبوکارها که در بخشهایی مانند فناوری مالی (فینتک) و فناوری محیطزیست ظهور میکنند. برای مثال، اکوسیستم استارتآپی ایران نرخ رشد چشمگیری را مشاهده کرد، از تقریباً 150 استارتآپ در سال 2014 به حدود 400 مورد تا سال 2015 تنها در تهران گسترش یافت که روحیه کارآفرینی در حال رشد در میان جوانان را منعکس میکند. [6]
پشتیبانی و زیرساخت دولتی
سیاستهای دولتی نقش محوری در ایجاد یک محیط مساعد برای نوآوری ایفا میکنند. در آلمان، برنامههایی مانند German Accelerator گسترش بینالمللی را برای استارتآپهای آلمانی تسهیل میکنند و مربیگری و استراتژیهای ورود به بازار ضروری را ارائه میدهند. [8]
این نوع پشتیبانی برای استارتآپهای ایرانی که هدف scale کردن عملیات خود و ادغام در اقتصاد جهانی هستند، حیاتی است. علاوه بر این، ابتکاراتی مانند RegioInnoGrowth بر ارائه پشتیبانی منطقهای از استارتآپهای نوآور متمرکز هستند و گزینههای تأمین مالی مانند mezzanine capital و وامهای subordinated ارائه میدهند. [8]
مراکز نوآوری و اکوسیستمهای مشارکتی
مراکز نوآوری در هر دو کشور ایران و آلمان در پشتیبانی از استارتآپها از طریق دسترسی به امکانات تحقیقاتی پیشرفته، مربیگری و فرصتهای مشارکتی حیاتی هستند. این مراکز مشارکت با شرکتهای تأسیسشده و موسسات تحقیقاتی را تشویق میکنند و در نتیجه محیطی را پرورش میدهند که در آن نوآوری میتواند رشد کند. برای مثال، کارآفرینان ایرانی اغلب به دنبال فرصتهای همکاری هستند که visibility و credibility آنها را در بازار افزایش دهد و دسترسی به مشتریان را چه در سطح محلی و چه بینالمللی تسهیل کند. [10]
کمکهای مالی و کمکبلاعوضها
دسترسی به منابع مالی برای پایداری و رشد استارتآپها حیاتی است. در ایران، various شرکتهای سرمایهگذاری خصوصی و دولتی، venture capitalists و incubators برای پشتیبانی از کسبوکارهای نوآور ایجاد شدهاند. برنامههایی که innovation vouchers و کمکبلاعوضهای digital transformation در آلمان ارائه میدهند نیز نمونههایی از این هستند که چگونه کمک مالی هدفمند میتواند به استارتآپها در دیجیتالی کردن و مدرن کردن عملیات خود کمک کند و اطمینان حاصل کند که آنها در یک چشمانداز دیجیتالی به سرعت در حال evolution رقابتی باقی میمانند. [16]
چالشهای مواجه شده توسط استارتآپها
استارتآپهای نوظهور، به ویژه در صنایع معاف از تحریم، با myriad چالشها در حین حرکت در رشد و توسعه خود در آلمان مواجه میشوند. این چالشها از ترکیبی از عوامل مقرراتی، مالی و عملیاتی ناشی میشوند که میتوانند پیشرفت آنها را hinder کنند.
محدودیت منابع
یک چالش significant، دسترسی محدود به منابع و زیرساختهای ضروری است. در حالی که مراکز نوآوری منابع تکنولوژیکی ارزشمند و امکانات تحقیقاتی ارائه میدهند، استارتآپها ممکن است هنوز به دلیل هزینههای بالا و رقابت با entities تأسیسشده برای تهیه مستقل این منابع struggle کنند. [10]
در نتیجه، این محدودیت میتواند نوآوری را خفه کرده و فرآیند توسعه را کند کند.
محدودیتهای بودجه
استارتآپها در آلمان و EU با یک چشمانداز پیچیده از گزینههای تأمین مالی مواجه هستند که اغلب میتواند overwhelming باشد. اگرچه avenues مختلف بودجه برای نوآوریهای promising در دسترس است، حرکت در این چشمانداز میتواند به ویژه برای استارتآپهای جوان که فاقد تجربه و connections در اکوسیستم تأمین مالی هستند، daunting باشد. [11]
فشار برای تأمین بودجه میتواند توجه را از فعالیتهای اصلی business منحرف کند و تمرکز این استارتآپها بر توسعه محصول و ورود به بازار را سختتر میکند.
موانع مقرراتی
محیط مقرراتی intricate که استارتآپها در آن operate میکنند نیز چالشهایی ایجاد میکند. رعایت رژیمهای کنترل صادرات و مقررات تحریم میتواند لایههای اضافی از پیچیدگی برای کسبوکارهایی که سعی در رشد و گسترش بینالمللی دارند، ایجاد کند. [9]
استارتآپها باید اطمینان حاصل کنند که این مقررات را درک کرده و رعایت میکنند تا از repercussions قانونی اجتناب کنند، که به ویژه بدون منابع حقوقی dedicated میتواند چالشبرانگیز باشد.
دسترسی به بازار و visibility
دسترسی به بازار یک مانع critical برای استارتآپها باقی میماند. بخشی از یک مرکز نوآوری بودن ممکن است visibility یک استارتآپ را افزایش دهد، اما ایجاد credibility در بازار همچنان میتواند یک نبرد سخت باشد. استارتآپها اغلب نیاز به سرمایهگذاری زمان و منابع significant در ساخت برند خود و رسیدن به مشتریان بالقوه دارند، که میتواند از تمرکز اولیه آنها بر توسعه محصول detract کند. [10]
علاوه بر این، رقابت با شرکتهای بزرگتر و تأسیسشدهتر میتواند visibility تازهواردان جدید را در بازار تحت الشعاع قرار دهد.
کمبود مربی و پشتیبانی
اگرچه incubators و accelerators خدمات مربیگری و پشتیبانی business ارائه میدهند، اما همه استارتآپها به این منابع دسترسی ندارند. effectiveness این برنامهها میتواند vary کند، و برخی از استارتآپها ممکن است خود را فاقد راهنمایی و training لازم برای حرکت موفقیتآمیز در چالشهای early-stage بیابند. [10]
این absence از پشتیبانی میتواند منجر به missteps شود که رشد و پایداری را impede میکند.
موانع socio-economic
در نهایت، عوامل socio-economic میتوانند بر موفقیت استارتآپها در صنایع معاف از تحریم تأثیر بگذارند. تغییرات demographic، بیثباتی اقتصادی و سطوح مختلف پشتیبانی از کارآفرینی در مناطق مختلف میتوانند زمینههای بازی نابرابری برای استارتآپهایی که به دنبال establishment خود در بازار هستند، ایجاد کنند. [12]
این چالشها اهمیت پرورش یک اکوسیستم پشتیبانی کننده برای استارتآپها برای رشد و نوآوری مؤثر را برجسته میکنند.
چشمانداز آینده
سرمایهگذاری خطرپذیر و ابتکارات تأمین مالی
دولت آلمان به طور proactive در حال تقویت چشمانداز سرمایهگذاری خطرپذیر از طریق ابتکاراتی مانند «صندوق آینده» (Future Fund) است که 10 میلیارد یورو برای پرورش فناوریهای نوآورانه در این کشور تخصیص میدهد. [5]
این صندوق هدف پشتیبانی از استارتآپها در مراحل مختلف توسعه را دارد، به ویژه با تأکید بر تأمین مالی رشد و بخشهای بازار previously underserved. با ترکیب برنامههای بودجه موجود با instruments مالی جدید، صندوق آینده در موقعیتی قرار دارد که impact قابل توجهی بر اکوسیستم استارتآپی در آلمان داشته باشد. علاوه بر این، برنامههای «وامهای راهاندازی ERP» و «سرمایه ERP برای استارتآپها» طراحی شدهاند تا سرمایه ضروری برای شرکتهای جوان فراهم کنند، رشد آنها و eventual transition به نسل بعدی رهبری business را تسهیل کنند. [5]
این فرصتهای بودجه برای استارتآپهای نوظهوری که به دنبال ایجاد یک جای پا در بازارهای رقابتی هستند، critical هستند.
مراکز نوآوری و توسعه اکوسیستم
مراکز نوآوری آلمان pivotal برای پرورش R&D و پیشرفت تکنولوژیک هستند، محیطی را ایجاد میکنند که برای رشد استارتآپها و SME ها آماده است. شهرهایی مانند برلین به دلیل اکوسیستمهای استارتآپی diverse خود شناخته شدهاند که نقاط قوت خود را در فناوری، فینتک و صنایع خلاق نشان میدهند. [10]
وجود numerous incubators و مراکز نوآوری، مانند INAM و MotionLab.Berlin، further شبکه پشتیبانی در دسترس کارآفرینان را افزایش میدهد و منابع حیاتی و فرصتهای networking را فراهم میکند. [10]
منطقه NRW نیز نقش crucial در این چشمانداز ایفا میکند و میزبان several مراکز نوآوری است که به استارتآپهای دیجیتالی cater میکنند. ابتکاراتی مانند Mittelstand Innovativ & Digital (MID) هدف کمک به SME ها در حرکت در transformation دیجیتالی دارند و در نتیجه یک محیط کارآفرینی robust پرورش میدهند. [10]
دسترسی به بازار بینالمللی
عمل کردن درون مراکز نوآوری آلمان، دسترسی استارتآپها به هر دو بازار domestic و بینالمللی را تسهیل میکند. atmosphere مشارکتی و شبکههای قوی، کارآفرینان را قادر میسازد تا به سرعت فرصتهای بازار را شناسایی کرده و محصولات خود را برای برآوردن نیازهای مصرفکننده adapt کنند. [10]
ماموریتهای تجاری، رویدادهای matchmaking کسبوکار و همکاریهای بینالمللی به طور منظم سازماندهی میشوند و exposure و connections لازم برای رشد را برای استارتآپها فراهم میکنند. همانطور که اکوسیستم استارتآپی آلمان به evolution خود ادامه میدهد، فرصتها برای شرکتهای نوظهور، به ویژه آنهایی که در صنایع معاف از تحریم فعالیت میکنند، امیدوارکننده به نظر میرسد. ترکیب پشتیبانی دولتی، اکوسیستمهای نوآوری robust و دسترسی استراتژیک به بازار، آلمان را به عنوان یک مقصد
